Autor: Judith van der Wal

Zeehondencentrum Pieterburen heeft de eerste gewone zeehondenpup van deze zomer opgevangen. Het dier was gevonden door omstanders. Zij zagen geen moeder in de buurt en dachten dat het hulp nodig had. Het Zeehondencentrum wil iedereen erop wijzen dat het verboden is om zeehonden aan te raken, behalve voor getrainde zeehondenwachters. Dit is de enige manier waarop operationele zeehondenopvangcentra het beleid volgens het Zeehondenakkoord kunnen nastreven.

Op vrijdagmiddag 19 mei kwamen omstanders een gewone zeehondenpup tegen in de buurt van Sint Jacobiparochie. Deze lag alleen in het slik zonder dat er een moeder in de buurt was. Aangezien het om een jong dier ging, gingen de omstanders ervanuit dat het niet voor zichzelf kon zorgen. Daarom besloten ze de pup mee te nemen. Vervolgens hebben zij Zeehondencentrum Pieterburen gebeld om professionele hulp in te schakelen.

Hoewel het Zeehondencentrum begrip heeft voor de goede intenties, is dit niet de gewenste manier van werken. Het zelf oppakken en helpen van zeehonden is in strijd met het beleid dat is vastgelegd in het Zeehondenakkoord in 2020. In dit akkoord wordt de focus gelegd op het observeren van wilde zeehonden, voordat het besluit wordt genomen of opvang nodig is. Daarom zijn er getrainde zeehondenwachters die de gemelde dieren controleren en alle nodige informatie doorspelen naar het zeehondenopvangcentrum waarvoor zij actief zijn. Vervolgens besluit het centrum of een zeehond naar de opvang wordt gebracht. Deze manier geeft de meeste zekerheid dat opvang de juiste keuze was. Wanneer het publiek besluit om zelf in te grijpen, wordt het voor zeehondenopvangcentra onmogelijk om dit beleid na te streven.

Een zeehondenmoeder kan haar pup tot wel 8 uur alleen laten, zonder dat er iets aan de hand hoeft te zijn. Helaas was de pup te ernstig verstoord om terug te plaatsen in het gebied waar zij vandaan kwam. Daarop werd dan ook besloten om het dier op te vangen. Eenmaal in Pieterburen kreeg zij de naam Crista. Deze naam is afgeleid van de wetenschappelijke naam voor de klapmuts, de Cystophora cristata. Een zeehondensoort die normaliter niet in Nederland voorkomt, maar die in maart dit jaar een jong baarde op Vlieland. Een unieke gebeurtenis en daarom de inspiratie voor de naam van de eerste pup deze zomer. Waarschijnlijk was zij hoogstens zes dagen oud en prematuur geboren. Dat maakt haar nog erg zwak en zij wordt daarom nauwlettend in de gaten gehouden door de dierenartsen en intensief verzorgd. De pup is op dit moment op veilige afstand te bewonderen in het Zeehondencentrum.

De eerste pup markeert de start van het geboorteseizoen van de gewone zeehond. Vele pups zullen de komende tijd geboren worden en zo’n drie à vier weken melk krijgen van de moeders. Alle zeehondenopvangcentra en zeehondenwachters blijven daarom oproepen om juist nu zo veel mogelijk afstand te houden van zeehonden, zodat moeder en pup deze zoogperiode ongestoord kunnen doorkomen. Wanneer mensen toch twijfels hebben over de gezondheid van een dier moeten zij melding doen via 144 (24 uur per dag bereikbaar). Na melding worden zeehonden minstens 24 uur geobserveerd, omdat uit onderzoek blijkt dat veel zeehonden zichzelf goed kunnen redden – mits ze voldoende rust krijgen in die 24 uur. Zeehondenwachters kunnen daarvoor zorgen door gebieden af te zetten en het publiek te informeren, terwijl ze in contact blijven met de zeehondencentra over de toestand van het dier.

Afgelopen zondag is Cornelia vrijgelaten! Deze volwassen grijze zeehond kwam 21 februari verzwakt bij ons binnen. En nu is ze weer sterk genoeg om terug te gaan naar de Waddenzee. Samen met andere grijze zeehonden is ze vrijgelaten. Het was een prachtige vrijlating bij zonsondergang.

Het gebeurt niet vaak dat we een volwassen grijze zeehond in de opvang hebben. Vrijwilliger Martina Zilian heeft mooie foto’s van haar gemaakt. 

De geboorte van een klapmuts op Vlieland was bijzonder nieuws. Onze collega Sander van Dijk was uitgenodigd bij het tv programma Tijd voor Max om meer te vertellen over de deze zeehondensoort. Hij had onder andere een schedel van klapmuts meegenomen om te laten zien aan de kijkers. Ook was Gerard Koster Joenje van vlielandplaatjes.nl erbij om wat mooie beelden te laten zien. De onderstaande afbeeldingen zijn ook van Gerard. 

Bekijk hier het fragment.

In de ochtend van maandag 27 maart heeft een klapmuts een jong gebaard op het strand van Vlieland. De klapmuts is een zeehondensoort die van nature rond de poolstreek voorkomt, dus dat maakt dit zeer uitzonderlijk en bijzonder. Na overleg met Zeehondencentrum Pieterburen en de lokale zeehondenwachter hebben politie en leger het gebied voorlopig afgesloten voor het publiek. Echter is dit van beperkte duur en maakt het centrum zich zorgen over de omstandigheden voor de pup op lange termijn. Daarom roept het centrum op om de dieren rust te geven.

Maandag 27 maart deed zeehondenwachter Willem op het strand van Vlieland wel een heel bijzondere ontdekking: een klapmuts die kort daarvoor een jong had gekregen op het strand van Vlieland. Nog nooit eerder kwam dit voor. Klapmutsen komen van nature in het poolgebied voor en kennen één van de kortste zoogperiodes van alle zeehondensoorten: gemiddeld maar 4 dagen. Daarom spreekt het Zeehondencentrum Pieterburen grote dank uit aan de lokale politie en het leger, omdat zij het gebied rondom de moeder en pup voorlopig hebben afgesloten. Daarom zullen de twee de zoogperiode hopelijk ongestoord door kunnen komen. .

Na de korte zoogperiode volgt een periode van vasten voor het jonge dier, waarbij het af en toe nog wat vocht binnenkrijgt via het ijs waar het normaliter op ligt. Daarna ga het dier op jacht in de open wateren van de poolstreek. Deze omstandigheden ontbreken hier natuurlijk. Het centrum maakt zich dan ook zorgen over hoe het daarna de pup zal vergaan. Hoe dan ook zal het van belang zijn de dieren rust te geven en het centrum doet dan ook de oproep dit te doen. Bovendien wordt er met politie en leger gewerkt aan een oplossing het gebied langer afgesloten te houden.

De klapmuts is een zeehondensoort die op de rode lijst van de IUCN als “kwetsbaar” aangemerkt staat. Zij leven voornamelijk rondom Groenland. Sporadisch komen jonge dieren nog wel eens elders terecht. In Nederland zijn ook verschillende klapmutsen opgevangen, maar in de afgelopen 10 jaar gebeurde dit 3 maal. In 2013 kwam een jonge klapmuts in opvang in Pieterburen en in 2014 en 2018 bij A Seal te Stellendam.

Fotocredit: Gerard Koster Joenje, vlielandplaatjes.nl

Ana, onze Hoofd Dierengeneeskunde, Zorg & Wetenschap en Sara, Stagiare Dierenarts woonden deze week de conferentie van de European Association of Aquatic Mammals (EAAM) bij. Beiden gaven een presentatie over hun onderzoek, gebruikte methoden en eerste bevindingen. Dat Ana en Sara het Zeehondencentrum vertegenwoordigen op de conferentie voor het welzijn en behoud van zeezoogdieren door middel van onderzoek, medische zorg, opleiding, onderwijs, behoud, beheer en activiteiten – dáár zijn we erg trots op!

Congenital disorders in harbour (Phoca vitulina) and grey seals (Halichoerus grypus) admitted into rehabilitation from the Dutch Wadden sea 

Congenital disorders are functional or structural defects that are present at birth. Monitoring of birth defects in wildlife can provide conservationists with information about the status of that population and can help with the detection of emerging teratogens. In marine mammals, there are few reports on congenital abnormalities, which are mostly found during postmortem examinations. 

Harbour (Phoca vitulina) and grey seal (Halichoerus grypus) populations of the Dutch Wadden sea are stable and considered healthy. The current study summarizes information on sporadically appearing congenital or potentially congenital abnormalities in harbour and grey seals between 2014 and 2022. All animals were admitted into rehabilitation at Sealcentre, Pieterburen, in The Netherlands. We focused on the diagnostic methods and outcomes of each individual. The diagnoses were based on physical examination, clinical symptoms, and diagnostic imaging. These cases included melanism, albinism, microphthalmia, esophageal stenosis, impaired swallowing reflex, vestibular disease, dwarfism, hiatal hernia, cleft lip, arthrogryposis, and megaesophagus. During the study period, a total of 2739 seals were admitted into rehabilitation. The prevalence of congenital disease in our study was 0.62%. 

Gut microbiome of stranded harbour seals (Phoca vitulina) admitted for rehabilitation. 

In the Netherlands, the Sealcentre Pieterburen rehabilitates an average of 250 grey seals (Halichoerus grypus) and harbour seals (Phoca vitulina) per year. Being held in temporal captivity for rehabilitation might have an effect on the seals microbiome, and our study aimed to understand this effect in the gut microbiome of stranded harbour seals and the main factors contributing to it. We investigated the distal gut microbiome of two large cohorts (pups and weaners) of stranded harbour seals that were admitted for rehabilitation at the Sealcentre. The gut microbiome of young harbour seals stranded in the Netherlands is composed of Proteobacteria, Firmicutes, Bacteroidota, Fusobacteriota, Campylobacterota, and Actinobacteriota, and corresponds with the main core phyla described for this species in other parts of the world. The alpha diversity (richness and Shannon diversity) of the pup’s microbiome increased significantly during rehabilitation, while there were no significant changes in the weaners. Beta diversity of both pups’ and weaners’ gut microbiome was different before and after rehabilitation, with age and sex as main factors. We conclude that there was an important change in the microbiome of stranded harbour seals that were admitted to the Sealcentre.

Ana Rubio-Garcia1*, Aldert L. Zomer2 , Ruoshui Guo2, John W.A. Rossen3,4,5, Jan H. van Zeijl6, Jaap A. Wagenaar 2,7 , and Roosmarijn E.C. Luiken 2 

1. Veterinary and Research Department, Sealcentre Pieterburen, Pieterburen, The Netherlands 

2. Division of Infectious Diseases and Immunology, Utrecht University Faculty of Veterinary Medicine, Utrecht, The Netherlands 

3. Department of Medical Microbiology and Infection Prevention, University Medical Center Groningen, Groningen, The Netherlands 

4. Department of Pathology, University of Utah School of Medicine, Salt Lake City, UT, USA. 

5. Laboratory of Clinical Microbiology and Infectious Disease, Isala hospital, Zwolle, The Netherlands. 

6. Department of Medical Microbiology Friesland and Noordoostpolder, Certe, Leeuwarden, The Netherlands 

7. Wageningen Bioveterinary Research, Lelystad, The Netherlands 

Wat is ie leuk geworden: de zeehondenprint die Studio Ditte speciaal voor ons heeft ontwikkeld. En nog leuker, het kan bij jou thuis aan de muur hangen! Studio Ditte is een bewust merk dat onder andere behang ontwikkelt. Speciaal voor ons hebben ze dit zeehondenbehang ontworpen. En per rol gaat er €5,- naar ons centrum. Daar zijn we natuurlijk erg blij mee, ontzettend bedankt! Het zeehondenbehang is vanaf nu te koop via de webshop van Studio Ditte en via verschillende winkels.

Lees meer over onze samenwerking op het blog van Studio Ditte hier.