Bewoners van de Waddenzee

In zee leven allerlei soorten planten. Alleen zien ze er anders uit dan je misschien gewend bent van de landplanten.  

Er bestaan planten die vastzitten aan de bodem van de zee. Zo heb je de bekende zeewieren, die je wel eens aangespoeld ziet op het strand. Een minder bekende plant is zeegras: dit is een plant die in de Waddenzee veel voorkwam, maar waar het sinds 1930 ontzettend slecht mee ging door onder andere de wierziekte en de bouw van de Afsluitdijk. Er wordt al jarenlang gewerkt aan een project om de zeegrasvelden te herstellen in de Waddenzee.²

Daarnaast heb je piepkleine planten die in het water zweven. Kleine, maar zeer fijne plantjes: Fytoplankton. Microscopisch kleine planten die in zee zweven en die dus niet vastzitten aan de zeebodem. In totaal zweven ze met miljarden in alle oceanen. Fytoplankton staan aan het begin van de voedselketen in zee en ze zijn daarom onmisbaar. Niet alleen voor het leven in de zee. Fytoplankton maken voor meer dan de helft van het zuurstof aan op aarde!³ Dus ook voor jou zijn ze onmisbaar.

Op het eerste gezicht lijkt de bodem van de Waddenzee misschien levenloos. Maar niets is minder waar! Zowel in als op de bodem kun je vele bewoners vinden. 

Een van de belangrijkste dieren die in de bodem van de Waddenzee leven is de wadpier. Deze worm leeft in een u-vormige buis in de zeebodem. De wadpier eet fytoplankton op dat in de bodem zit en ‘poept’ daarna schoon zand uit. Dat zijn de vele hoopjes die je op de zeebodem kan zien als het eb is.

De wadpier heeft veel buren in de zeebodem. Zo zijn er verschillende schelpdieren die bescherming vinden in de grond. Denk aan kokkels, nonnetjes of de zwaardschede (zie onderstaande foto). Ze graven zich in de bodem, soms tot wel 30 centimeter diep! [4]  

Hoe komen ze dan aan eten? Dat doen ze met behulp van hun sifo’s. Dat zijn een soort slangetjes waarmee ze met de ene sifo water ‘inslikken’ en fytoplankton opeten, en met de andere sifon het water weer uit hun lichaam halen. 

Zeesterren en krabben zijn voorbeelden van soorten die óp de bodem van de Waddenzee leven. Zeesterren klinken misschien erg tropisch, maar ze komen ook zeker in de Waddenzee voor. Zij eten bijvoorbeeld schelpdieren zoals oesters en mosselen op.  

In de Waddenzee leven verschillende soorten krabben. Krabben zijn alleseters: ze eten zeewieren, plankton, wormen, kleine schelpdieren en garnalen. Ze eten ook (delen van) dode dieren op. Hun voorste poten zijn de grote scharen. Met deze scharen kunnen ze hun prooi te pakken krijgen, in kleine stukjes scheuren of een schelp kraken.

Er komen zo’n 140 soorten vissen voor in de Waddenzee. [5] Bekende vissoorten als kabeljauw en haring ken je waarschijnlijk wel. Maar ken je ook platvissen, zoals tong en schol? Zij leven op de bodem van de zee. Zij hebben een goede camouflage, zodat ze niet opvallen. Sommige vissen blijven hun hele leven lang in de Waddenzee, anderen gebruiken deze zee tijdelijk omdat ze op trektocht zijn of ze komen daar alleen voor als ze nog jong zijn. 

In deze video zie je hoe wij in 2016 een gevlekte gladde haai hebben gered.

Het Waddengebied is van onschatbare waarde voor miljoenen vogels. Veel vogels maken gebruik van de Waddenzee als:

• pitstop tijdens hun trekvlucht 
• broedgebied in de zomer 
• overwinteringsgebied 
• algemeen leefgebied

Waarom kiezen ze voor de Waddenzee om te eten, te rusten en om te broeden? Dat heeft te maken met het feit dat de Waddenzee een getijdengebied is. Tijdens laagwater is de Waddenzee een lopend buffet! Als het eb wordt stroomt het water uit de Waddenzee weg en ligt de zeebodem open en bloot. Met hun dunne lange snavel kunnen de wadvogels hun eten uit de bodem halen.  

Scholeksters hameren bijvoorbeeld met hun snavel de schelp open om die te eten. Zodra het weer vloed wordt kunnen de vogels rusten op hoogwatervluchtplaatsen (hvp’s), de plekken die dan nog droog blijven liggen.  

In de Waddenzee zwemmen drie soorten zeezoogdieren rond. Een daarvan is de bruinvis. De bruinvis is een kleine walvissoort die jaagt op vis. De andere twee kun je misschien al wel raden: de gewone en grijze zeehond. Zij staan aan de top van de voedselketen in de Waddenzee. De zeehond is een vleeseter en hun dieet bestaat uit vissen, garnalen, inktvissen en krabben. Er zijn zelfs berichten bekend van volwassen grijze zeehonden die bruinvissen aanvallen [6] en soms zelfs jonge grijze en gewone zeehonden [7].