Antibioticaresistentie in de Waddenzee

Als mensen teveel en/of niet goed gebruik maken van antibiotica dan kunnen bacteriën resistent worden. Dat betekent dat de bacteriën niet meer gevoelig zijn voor de medicijnen en dus niet doodgaan. Dit is een groot probleem, want als dit vaker gebeurt dan wordt de kans steeds kleiner om te genezen van zo’n ontsteking. Dan moeten er nieuwe medicijnen worden gemaakt om bacteriën te bestrijden. Daarom is het belangrijk om op een goede manier met antibiotica om te gaan.

Er bestaat een kans dat antibioticaresistentie bacteriën in de Waddenzee terecht komen. Wanneer mensen of dieren niet goed met antibiotica worden behandeld, dan bestaat er een kans dat bacteriën resistent worden. Als deze bacteriën ons lichaam verlaten via het water dat wij gebruiken dan komt dat uiteindelijk in rivieren en in de zee terecht. Zo kunnen zeedieren in aanraking komen met deze soort bacteriën en ze in binnenkrijgen. Als dit gebeurt met zeehonden, dan kunnen wij door ze te onderzoeken aantonen dat er antibioticaresistentie van bacteriën in de Waddenzee zijn.

Ana is benieuwd of zeehonden bacteriën in hun lichaam hebben die ongevoelig zijn tegen antibiotica. Zij deed haar promotieonderzoek (PhD) naar bacteriën, microscopisch kleine organismen, die in een zeehond voorkomen. Zo onderzocht Ana of daar ook resistente bacteriën bijzaten.

We voerden het onderzoek uit op 250 zeehonden die bij ons werden opgevangen. Van elke zeehond die binnenkomt wordt met een wattenstaafje een monster genomen vanuit de anus. Dit monster wordt daarna in ons laboratorium en het laboratorium van CERTE in Leeuwarden gekweekt: dit betekent dat we de gevonden bacteriën laten groeien zodat we er veel meer van hebben. Dat maakt het makkelijker om te kijken welke soorten bacteriën er zijn, of ze antibioticaresistent zijn en tegen welke antibiotica ze dat precies zijn.

Uit Ana haar onderzoek komen verschillende resultaten. Zo hebben zeehonden veel dezelfde soorten bacteriën in hun darmen als mensen. Ook zijn er weinig bacteriën gevonden die niet meer gevoelig zijn voor verschillende soorten antibiotica. Met andere woorden: er was weinig antibiotica-multiresistentie in de onderzochte zeehonden. Dat is goed nieuws!

We keken ook naar wat er gebeurt bij een zeehond als die tijdens de opvang antibiotica nodig had om te herstellen. Als een zeehond antibiotica krijgt kunnen de normale bacteriën in de darm worden beïnvloed, net zoals bij andere dieren en mensen. Uit de eerste onderzoeksresultaten blijkt dat een paar dagen na de antibioticakuur er geen verschil was tussen de bacteriën van zeehonden die de behandeling kregen en niet-behandelde zeehonden. Dus dit kan betekenen dat na de behandeling van antibiotica de natuurlijke bacteriën weer terug komen die een zeehond in zijn darmen heeft. Dit is erg opvallend, aangezien dit herstel van de darmbacteriën bij mensen soms maanden of jaren kan duren. Op dit moment is het onderzoek nog steeds bezig om dit beter te begrijpen.

De zeehond kan dus een belangrijke bio-indicator voor antibioticaresistentie zijn in de Waddenzee. Dat betekent dat de zeehond een dier is die kan laten zien hoe goed het met zijn leefomgeving gaat. Met het doorgaan van dit onderzoek houden we een vinger aan de pols: we houden in de gaten of de situatie verandert.

Kijk hieronder naar een mini-documentaire over hoe wij vanuit het centrum antibioticaresistentie bij zeehonden in de gaten houden: