Skip to main content
Zeehond met melanisme

Melanisme

Kennisbank

Heb je ooit een zwarte zeehond gezien? Dat zou erg bijzonder zijn, want zwartgekleurde zeehonden zijn vrij zeldzaam. Deze zeehonden hebben melanisme, waardoor ze van top tot teen helemaal zwart zijn. In dit artikel lees je alles over wat melanisme is en leer je hoe een melanistische zeehond eruitziet.

Bekijk ook

  • Melanisme

  • Melanistische zeehond

  • Zwarte zeehond

  • Melanisme is het tegenovergestelde van albinisme

Wat is melanisme?

Bij melanisme wordt er teveel van het pigment melanine aangemaakt. Dit wordt veroorzaakt door een afwijking in je genen. Het pigment melanine zit bij mensen en dieren in de huid, de ogen en in het haar. Hoe meer melanine je hebt, hoe donkerder je huidskleur, ogen en haar zijn.

De hoeveelheid melanine die je van nature hebt kan per persoon/dier verschillen, maar het is vrij uniek om zowel een overschot aan melanine (melanisme) als helemaal geen melanine te produceren (albinisme).

Zwarte zeehonden in Nederland

Zeehonden die volledig zwart zijn noemen we melanistisch. Deze zeehonden hebben een volledig zwarte vacht en zwarte nagels. Wij hebben voor zover bekend in ieder geval 10 melanistische zeehonden opgevangen in Pieterburen.

De meest recente kwam in januari 2016 bij ons binnen. We zien dat zeehonden met melanisme zich hetzelfde gedragen als alle andere zeehonden en niet gevoeliger of zwakker zijn dan de rest. Zeehonden met melanisme laten we daarom met een gerust hart weer vrij in zee.

Bekijk deze video

Benieuwd hoe een melanistische zeehond eruitziet? Bekijk dan onderstaande korte video van zeehond Pepper bij ons in de opvang:

Melanisme is zeldzaam

Het komt bijna nooit voor dat je een volledig zwarte zeehond ziet. Het is wel moeilijk te zeggen hoe weinig melanisme precies voorkomt bij de zeehonden in zee. Wij hebben melanisme alleen bij grijze zeehonden gezien, (nog) niet bij gewone zeehonden.

Zwarte zeehond - melanisme

Melanisme bij andere dieren

Melanisme komt niet alleen bij zeehonden voor. Zo zijn er ook melanistische vossen, kippen, kikkers, cavia’s en huiskatten. Een heel bekend voorbeeld van een melanistisch dier is de zwarte panter.

Wist je dat…

De zwarte panter geen aparte diersoort is, maar een verzamelnaam is voor alle melanistische katachtigen?

In de meeste gevallen zijn de volledig zwarte dieren bij katachtigen in de minderheid, maar bij de katachtige jaguarundi bestaat zo’n 80 procent uit melanistische dieren [1].

Voor- of nadelen van melanisme

Melanisme kan per diersoort en individu voordelig en/of nadelig zijn. Voor wetenschappers is melanisme een interessant onderwerp. Als dieren kunnen verschillen van uiterlijk, heeft een zwarte vacht dan ook bepaalde voor- of nadelen? Het komt namelijk vaak voor dat de kleur en/of het patroon van de vacht overeenkomt met de kleuren van de omgeving.

Witte pups

Denk bijvoorbeeld aan een zeehondenpup met een witte vacht die in de Noordpool op het ijs ligt. Zo valt hij minder op voor roofdieren die de pup maar al te graag op zouden willen eten. Aan de andere kant werkt het voor roofdieren ook in hun voordeel. Een ijsbeer is om dezelfde reden wit gekleurd, zodat zeehonden hem minder makkelijk zien aankomen wanneer hij op ze gaat jagen. Als je de kleur van je omgeving hebt dan werkt dat als een schutkleur: je valt minder op waardoor je kans om te overleven groter wordt.

Om die reden zou melanisme eigenlijk niet voor moeten komen op de Noordpool. Zwarte dieren zouden volgens deze theorie in zo’n sneeuwwitte omgeving ontzettend opvallen. Het gevolg: ze worden eerder opgegeten en daardoor nóg zeldzamer. Hoe minder zwarte dieren er voorkomen, hoe kleiner de kans is dat ze zich voortplanten en hun genen doorgeven die zorgen voor de zwarte vacht.

Melanistisch voordeel in Nederland

Voor een zeehond in Nederland heeft een zwarte vacht in ieder geval geen voor- of nadeel. Dit komt doordat de zeehond helemaal aan de top van de voedselketen  van de Waddenzee staat. Dat wil zeggen dat er geen enkel ander dier is dat de zeehond opeet.

Ook zijn er geen andere redenen die ervoor kunnen zorgen dat melanistische zeehonden toe of afnemen. Het aantal zwarte zeehonden in de zeehondenpopulatie hangt volledig af van hoeveel van deze melanistische zeehonden zich voortplanten.

Wist je dat…

Dieren kunnen veranderen van kleur als hun omgeving verandert? Een bijzonder en bekend voorbeeld hiervan is de peper-en-zout-vlinder [2].

Aanpassen aan de omgeving

De naam zegt het al: de peper-en-zout vlinder was wit met zwart. Maar in de 19e eeuw (1800-1899) doken in Engeland ineens ook compleet zwarte exemplaren van deze soort op. Deze zwarte vlinders vallen heel erg op als ze op een lichte boomstam zaten. Waarom kwamen er op dat moment meer zwarte vlinders bij als dat nadelig lijkt?

In deze eeuw was de Industriële Revolutie in volle gang. Door de grote verspreiding van fabrieken en machines was er sprake van veel luchtvervuiling. Het zwarte roet dat in de lucht zat sloeg neer waardoor gebouwen en bomen zwart kleurden. Ineens viel je als zwarte vlinder juist níet op. In steden draaide de verhouding zich om. Daar kwamen voornamelijk zwarte vlinders van de peper-en-zout-vlinder voor, terwijl in natuurgebieden juist de lichte variant voorkwam.

Afhankelijk van verschillende factoren, zoals je omgeving, kan melanisme dus in je voordeel werken! Kun je bedenken in welke natuurgebieden een zwarte zeehond wel een voordeel heeft vergeleken met een grijze zeehond?

Bronnen

  1. https://www.nationalgeographic.nl/dieren/2019/12/heeft-het-voordelen-om-een-zwarte-panter-te-zijn-dat-hangt-ervan-af
  2. Majerus, Michael E. N. (2008). “Industrial Melanism in the Peppered Moth, Biston betularia: An Excellent Teaching Example of Darwinian Evolution in Action”.Evolution: Education and Outreach 2 (1): 63–74. doi:10.1007/s12052-008-0107-y

Op deze pagina

Lees verder

Lees verder

Zeehondenmoeders laten pups ook met rust

Kennisbank

Het onderzoek in de Dollard loopt al sinds 2015. In al deze jaren zijn verschillende resultaten geboekt. We hebben meer geleerd over het gedrag van zeehondenmoeders en hun pups. Ook hebben we de resultaten kunnen gebruiken om ons opvangbeleid aan te passen: we observeren zeehondenpups nu langer en vangen minder pups op. Hieronder delen we de resultaten die we tot nu toe in kaart hebben gebracht.

Bekijk ook

  • Pup roept

  • Zeehond - moeder en pup zogen

  • Onderzoek in de Dollard

Eerste inzichten

Vroeger dachten we dat een zeehondenpup die alleen langs de kust lag door de moeder in de steek was gelaten. Ze werden ook wel ‘huilers’ genoemd, door het geluid dat ze maakten. Maar waren ze wel echt verlaten? Onze onderzoekers hebben in de afgelopen jaren verschillende moeders gevolgd. Ze hebben gekeken hoelang het duurde voordat ze weer terugkwamen bij hun pup.

Zo hebben we ontdekt dat pups regelmatig een tijdje alleen werden gelaten (zie de foto hieronder). Sommige moeders bleven zelfs acht uren weg. Daarna doken ze weer op en gaven ze hun pup melk. Dit betekent dat een pup in z’n eentje niet per sé verlaten is. Zeehondenmoeders moeten ook voor zichzelf zorgen en jagen voor voedsel. Het is heel normaal dat ze niet de hele tijd bij haar pup kan zijn.

Bijzonder gedrag van zeehondenmoeders en pups

De onderzoekers keken ook naar het gedrag van moeders en hun pups én pups van andere moeders. Ze kwamen erachter dat pups niet alleen bij hun eigen moeder drinken, maar ook meedrinken bij andere moeders. Niet alle moeders laten dit toe; er zijn moeders die alleen hun eigen pup melk geven (zie in de afbeelding hieronder) Maar er zijn ook hele sociale moeders, die tientallen andere pups laten zogen. Een van de moeders gafverschillende pups melk!

Zeehondenpups kunnen niet alleen overleven van de melk van andere moeders. De eerste 7-11 dagen van hun leven drinkt de pup bij de eigen moeder, daarna laat de moeder soms andere pups bij haar drinken. Als een pup binnen die eerste 7-11 dagen tijd hun moeder kwijtraakt, dan kan ze melk van andere moeders krijgen. Dit betekent niet dat de verlaten pup het overleeft met alleen melk van andere moeders. De pup krijgt namelijk de meeste melk van haar eigen moeder. Andere zeehondenmoeders kunnen de eigen moeder dus niet vervangen, maar gezamenlijk kunnen ze wel voor meerdere pups zorgen. Het is net een crèche voor zeehonden.

Minder opvang, meer observeren

Door dit onderzoek hebben wij onze regels voor zeehondenopvang kunnen aanpassen. Dankzij deze ontdekkingen observeren zeehondenwachters pups die alleen zijn wel 24 tot 48 uur. Dit is een stuk langer dan eerst. Zo krijgen de pups een grotere kans om bij hun moeder te blijven. En worden nu alleen pups opgevangen die hun moeder echt zijn kwijtgeraakt.


Op deze pagina

Lees verder

Lees verder

Blinde zeehonden

Kennisbank

Vraag je je af hoe een blinde zeehond in het wild overleeft? Zeehonden zijn gewend om met weinig zicht te jagen. De meeste zeehondensoorten zoeken hun voedsel tientallen, soms zelfs honderden meters onder water. Licht dringt niet zo diep door in de zee en ze jagen dan ook vaak in het donker. Ondanks dat hun ogen groot zijn en meer onder water zien dan wij, zijn het de snorharen die onmisbaar zijn bij het jagen.

Bekijk ook

Snorharen van een zeehond

Zeehonden hebben erg gevoelige snorharen, waarmee ze de kleinste waterbewegingen kunnen herkennen. Hierdoor vinden ze hun weg door de stroming van het water en voelen ze de trillingen die vissen afgeven. Deze worden opgepikt door de honderden zenuwen van iedere snorhaar. Minuten nadat een vis is weggezwommen kan een zeehond deze nog opsporen. Dat komt doordat de snorharen van een zeehond niet glad zijn, zoals bij een hond of kat, maar geribbeld. Daarom glijden ze bijna vloeiend door het water heen.

Hierdoor kan Blind, de blinde zeehond die al jarenlang wordt gezien door onze onderzoekers in de Dollard, genoeg eten vinden zonder iets te zien.


Op deze pagina

Snorharen van een zeehond

Lees verder

Lees verder

Moederschaps aanpak van zeehonden

Kennisbank

Een van de onderzoeken die we doen in de Dollard, is het observeren van tien zeehondenmoeders. Er wordt over meerdere jaren gekeken of hun manier van moeder zijn veranderd. Ze kijken bijvoorbeeld of moederzeehond meer of minder pups van andere moeders voedt. En of ze altijd dezelfde pups voert of dat dit ook verschilt. Daarnaast wordt er onderzocht of zeehondenmoeders elkaar pups melk geven. Deze dingen bij elkaar noemen we de moederschaps aanpak. 

Bekijk ook

Zeehond - moeder en pup zogen

Allonursing, wat is dat?

Allonursing betekent dat een zeehond moedermelk geeft aan een pup van een andere zeehond. De reden van Allonursing bij zeehonden blijft onbekend, melk geven kost namelijk enorm veel energie voor een zeehondenmoeder. Ook is er een groter risico dat moeders, andere pups ziek kunnen maken. Daarom is dit voor ons een belangrijk onderwerp om te onderzoeken.

Waarom doen zeehonden aan allonursing?

Er zijn vijf verschillende verwachtingen die onze onderzoekers hebben bedacht waarom zeehonden ook andere pups verzorgen:

  1. Allonursing is het gevolg van ongepast gedrag van een moederzeehond.
  2. Zeehondenmoeders wisselen af om de jongen van elkaar te verzorgen.
  3. Vrouwtjes verzorgen pups van een andere zeehondenmoeder omdat het goed zou zijn voor hun gezondheid.
  4. Vrouwtjes voeden pups van andere moeders om extra melk weg te geven die hun eigen pup niet gedronken heeft.
  5. Onervaren zeehonden geven spontaan melk zonder zwanger te zijn, of omdat ze hun jongen verloren zijn.

Dit onderzoek doen we tijdens onze observatie in de Dollard: de periode waarin gewone zeehonden hun pups krijgen. Er worden filmpjes gemaakt van de moeders die melk geven. Met foto identificatie kunnen we de verschillende pups herkennen.


Op deze pagina

Lees verder

Lees verder

Plaatstrouw bij zeehonden

Kennisbank

Plaatstrouw betekent dat een dier bij een bepaald gebied blijft of terugkeert. Bij het onderzoek dat Zeehondencentrum Pieterburen uitvoert in de Dollard, kijken we naar de geboortefilopatrie. Dit betekent dat de zeehond terug keert naar hun eigen geboorteplaats om daar zelf te bevallen.

Bekijk ook

Onderzoek naar geboortefilopatrie

Er wordt onderzocht of pups van het vorige seizoen terugkomen naar de Dollard om daar hun pup te krijgen. Ook kijken onze onderzoekers of dit elk jaar gebeurt. Elke zeehondenpup wordt bij geboorte door ons geïdentificeerd. Dit doen we met de foto’s die we jaarlijks maken van elke zeehond die terugkeert bij de Dollard. Deze methode noemen we foto identificatie.

Verstoring heeft invloed op de resultaten

Er zijn ook dingen die invloed kunnen hebben op het terugkomen van zeehond bij het geboorte gebied. Bijvoorbeeld als is een zeehond meerdere keren verstoord wordt door geluid of bijvoorbeeld loslopende honden. De zeehond kan daar stress van krijgen en onthoudt dat die plek niet veilig is. De zeehond zal niet meer terugkomen. Daarom zit ons onderzoekteam op afstand achter een muur met gaten tijdens het onderzoek. De zeehonden zien ze niet zitten.


Op deze pagina

Lees verder

Lees verder

Veldonderzoek naar het gedrag van zeehonden

Kennisbank

Met het veldonderzoek dat wij uitvoeren, bestuderen en analyseren we het gedrag van zeehondenmoeders- en pups in het wild. Een voorbeeld hiervan is ons doorlopende onderzoek in het Dollardgebied. Hoe wat dat precies doen, vertellen we je hieronder.

Bekijk ook

Werken met getijden

Met het veldonderzoek is ons team afhankelijk van eb en vloed. Onze onderzoekers zijn vier uur voordat het vloed is aanwezig bij de kijkwand. Met laagwater rusten zeehonden op drooggevallen zandbanken in de zee, maar als het vloed wordt verplaatsen ze zich naar de kust. Tijdens vloed zijn de zeehonden het beste van dichtbij te zien. Drie uur na vloed zijn ze klaar met observeren. Ze bestuderen in deze tijd het gedrag van de zeehonden.

Onderzoeksbenodigdheden

Weet jij wat het onderzoeksteam allemaal nodig heeft? Het team heeft verschillende materialen bij zich om het onderzoek goed te laten verlopen. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Camera’s voor foto-identificatie van de zeehonden
  • Lenzen
  • Batterijen en SD-kaartjes
  • Statief waar de camera’s op kunnen staan
  • Notitieboekjes en pennen
  • Getijden schema en weersvoorspellingen
  • Heel veel geduld

    Ook worden er materialen meegenomen die van pas kunnen komen als een zeehond na observatie opgevangen moet worden. De zeehond wordt dan meegenomen in een grote mand naar het Zeehondencentrum. Voorbeelden van materialen die nodig zijn voor de opvang van een zeehond zijn:

    • Handdoeken
    • Scrubs en overals
    • Glazen pot, trechter, buisje, water en ORS
    • Een weegschaal
    • Blauwe spray om de pups te markeren (in de rest van de provincie worden zeehonden oranje gemarkeerd)
    • Plastic tassen voor afval
    • Handschoenen, mondkapjes en blauwe schoenen

    Afsluiting observatiedag

    Aan het einde van de dag gaat het team terug naar het Zeehondencentrum. Ze sluiten samen de dag af. De informatie de ze hebben verzameld wordt op een harde schijf gezet. Alle belangrijke gebeurtenissen zoals geboortes, gemarkeerde dieren of meegenomen zeehonden worden opgeschreven in het notitieboekje. Ook wordt er een update gegeven aan de rest van het team.


    Op deze pagina

    Lees verder

    Lees verder

    Hoe identificeer je een zeehond?

    Kennisbank

    Er zijn twee manieren om een zeehond te identificeren. De eerste manier is de ‘capture-mark-recapture’ methode. Dit betekent dat een zeehond wordt gevangen en wordt gemarkeerd met een spray. Deze methode willen we het liefste uit de weg gaan. Want het vangen van een zeehond is erg stressvol. Stress verandert het gedrag van de zeehond en dus ook de resultaten van het onderzoek.

    Bekijk ook

    Foto identificatie van zeehonden in de Dollard

    Onze onderzoekers gebruiken daarom de methode foto identificatie. Ze maken van alle zeehonden die uit het water komen een foto. Dit doen ze direct omdat de vacht van de zeehond dan nog nat is. Op de natte vacht is het patroon van de zeehond duidelijker te zien. Bij elke foto omcirkelen onze onderzoekers wat hen het meest opvalt aan de zeehond. Denk aan patronen of littekens. Als het patroon overeenkomt met foto’s die eerder genomen zijn, weten we dat het dezelfde zeehond is.

    Om dit proces sneller en makkelijker te maken werken ze met programma Photo-ID. Een foto van een zeehond wordt in het programma gezet. Het programma onderzoekt deze foto en herkent de patronen van de zeehond. Daarna wordt de foto automatisch aan een van de zeehonden uit de lijst gekoppeld.

    Vlekkenpatroon is voor iedere zeehond uniek

    Hieronder staat een voorbeeld van hoe wij de zeehonden kunnen herkennen. Bij de pijltjes zijn opvallende vlekken te vinden. Zoals je kan zien in de foto is de vacht van kleur verandert, maar zijn de vlekken nog steeds zichtbaar. Het pijltje onder zijn flipper wijst drie puntjes aan die bij beide foto’s gelijk zijn. Het pijltje naar zijn hoofd wijst een soort witte vlek met vier puntjes aan. Naast dat het programma de foto’s automatisch herkend, is voor ons belangrijk om zelf nog eens goed te kijken of het klopt. We hebben namelijk al 400 zeehonden in de database.

    Hoe herken je een zeehond?

    Een zeehond herkennen

    In de zomer van 2021 was er een zeehond in De Onlanden. Een bijzondere gebeurtenis, want een zeehond in zoet water zie je niet vaak. Na vele uren op grote afstand foto’s maken, is het gelukt om zijn tag-nummer (deze staat op een labeltje aan zijn achter flipper) én vlekkenpatroon goed op de foto te zetten. En wat bleek: het was een oude bekende van ons. De zeehond heeft een tag met nummer 20-115. Zo wisten we dat het zeehond Thor is. Ook hebben we de foto in het photo-ID programma gezet. De gemaakt foto werd herkend. Door het onderzoek van Bea en Marga is iedere zeehond die in het centrum heeft gezeten op de foto gezet.

    Zeehond Thor in de opvang
    Zeehond Thor in De Onlanden


    Op deze pagina

    Lees verder

    Lees verder

    Albinisme

    Kennisbank

    Je hebt vast wel eens gehoord van het woord albino. Waarschijnlijk denk je nu aan witte ratten of witte konijnen met rode ogen. Ook zijn er mensen met albinisme. Maar wist je dat er ook albino zeehonden zijn? In dit artikel lees je over wat albinisme inhoudt en hoe dat er bij zeehonden uitziet.

    Bekijk ook

    Wat is albinisme?

    Albinisme, de tegenhanger van melanisme , is een zeldzame afwijking waarbij weinig tot helemaal geen pigment melanine wordt gemaakt [1]. Zonder pigment zien de huidskleur, haar en ogen er anders uit. Meestal zijn bij albino dieren de ogen rood en de vacht wit, maar dat is niet altijd zo. Er zijn meerdere vormen van albinisme met verschillen in haar-, huids- en oogkleur.

    Voor zover bekend hebben wij minimaal zeven albino zeehonden opgevangen.Zeehond Sealas is hiervan het meest recente geval (2017). 

    Deels albino?

    Wij hebben verschillende vormen van albino zeehonden in de opvang gehad. Een van de variaties heet oculair albinisme. Zeehond Sealas is daar een goed voorbeeld van. Bij oculair albinisme zijn het vooral de ogen waarbij het pigment melanine ontbreekt. Daarom hebben deze albino zeehonden wel de rode ogen, maar bijvoorbeeld geen witte vacht. De vacht is wel lichter van kleur dan bij de soortgenoten.

    Albino zeehond in Pieterburen

    Albino zeehonden gevoelig voor licht

    Albino zeehonden zijn gevoeliger voor licht en gedragen zich daardoor anders. We zagen bij zeehond Sealas dat zij boven water haar ogen dichtdeed om haar ogen te beschermen voor de zon . De zon is gevaarlijk voor de gevoelige huid en ogen van albino dieren. Om te jagen maakt het niet veel uit voor een zeehond, want zeehonden jager onder water en daarbij zijn hun snorharen meer van belang dan hun ogen. Maar boven water lopen ze meer risico op schade van de zon.

    Leucisme

    Dan heb je ook nog leucisme. Bij leucisme wordt het pigment melanine wel aangemaakt, maar het komt niet tot uiting in de vacht of huid. Dit betekent dat alleen de vacht lichter van kleur is en de ogen wel normaal gekleurd zijn. De ogen van deze zeehonden zijn in ieder geval minder gevoelig voor de zon dan die van albino zeehonden. In 2009 vingen wij een leucistische zeehond op, die de toepasselijke naam Golden Queen kreeg.

    Leucisme bij zeehonden

    Bekijk deze video

    Wil je zien hoe zo’n albino zeehond eruitziet? Bekijk dan onderstaande video van zeehond Sealas bij ons in de opvang:

    Bronnen
    1. Fertl, D., & Rosel, P. E. (2009). Albinism. Encyclopedia of Marine Mammals, 24–26. doi:10.1016/b978-0-12-373553-9.00006-7 


    Op deze pagina

    Lees verder

    Lees verder

    Waarden van de Waddenzee

    Kennisbank

    De Waddenzee is erfgoed. Dat betekent dat we het gebied belangrijk vinden. Het heeft voor ons een bijzondere waarde. De waarden van de Waddenzee willen doorgeven aan de generaties na ons. Dus we willen het gebied beschermen. Jij ook? En waarom?

    Bekijk ook

    • Zeehondenmoeder en pup

    • Waddenzee

    • Zeehondenpup

    • Scholeksters

    Wat betekent de Waddenzee voor jou?

    Voor ons is de Waddenzee ontzettend belangrijk. En niet alleen omdat het het leefgebied is van de zeehond. Heel veel andere dieren en planten zijn ook afhankelijk van de Waddenzee. Zelfs veel mensen zijn afhankelijk van de Waddenzee; ze wonen aan de kust of op de eilanden en eten de vissen die er gevangen worden. En we vinden de Waddenzee ook gewoon heel mooi. Dat zijn voor ons allemaal waarden van de Waddenzee.

    Veel mensen vinden de Waddenzee belangrijk. Dit verschilt per persoon: verschillende mensen hebben verschillende waarden. Sommige mensen vinden de Waddenzee vooral belangrijk omdat vele vogels op hun trektocht van het Arctisch gebied naar Afrika een tussenstop maken in de Waddenzee. Andere mensen houden vooral van het weidse landschap en van lopen in de modder. Nog weer andere mensen vinden het vooral heel bijzonder dat het landschap steeds verandert; elk uur is de Waddenzee immers anders.

    UNESCO Werelderfgoed

    Omdat zo veel mensen vinden dat de Waddenzee bijzondere waarde heeft, erkent UNESCO de Waddenzee als Werelderfgoed. Dat betekent dat UNESCO vindt dat de Waddenzee voor iedereen op de wereld belangrijk is: het heeft Uitzonderlijke Universele Waarde. UNESCO heeft dat bepaald door te kijken naar tien punten. De Waddenzee voldoet aan de laatste drie van die tien criteria.

    Criterium 8: Geologische processen

    De Waddenzee verandert continu. Eb en vloed wisselen elkaar af: twee keer per dag verandert de Waddenzee van zee in land en weer terug. Samen met de wind zorgt het getij ervoor dat er op sommige plekken zand en slib verdwijnt, wat op andere plekken weer achterblijft. Door het getij is het gebied dus heel dynamisch. Eilanden, zandbanken, prielen, geulen, kwelders en duinen worden gevormd, verschoven en weer afgebroken. Dat proces gaat constant door, op de meeste plaatsen zonder dat mensen ingrijpen. Het gebeurt bijna nergens ter wereld dat een gebied zich op deze manier kan vormen. Dat dat in de Waddenzee wél kan, is heel bijzonder.

    Criterium 9: Ecologische en biologische processen

    In de Waddenzee leven heel veel verschillende planten en dieren. Veel van die planten en dieren komen in grote aantallen voor. Met andere woorden, er is een grote biodiversiteit èn een grote biomassa. Veel dier- en plantensoorten houden van plaatsen waar twee gebieden in elkaar overgaan. In de Waddenzee gaat land over in zee en zoet water in zout. Daarom voelen veel dieren en planten zich er thuis.

    De Waddenzee is vooral heel belangrijk voor trekvogels, die hier een tussenstop maken tijdens hun tocht van bijvoorbeeld Groenland naar west-Afrika. Ze vinden hier heel veel voedsel. De Waddenzee is dus ook ontzettend belangrijk voor het leven op andere plekken op de wereld, waar andere dier- en plantensoorten afhankelijk zijn van deze trekvogels.

    Criterium 10: Biodiversiteit

    In de Waddenzee leven wel 10.000 soorten planten en dieren. Omdat er zoveel voedsel is voor vogels kunnen er wel 6,1 miljoen vogels tegelijk in de Waddenzee leven. Per jaar trekken er wel 12 miljoen vogels door het gebied. Behalve dat er genoeg voedsel is is er ook weinig verstoring voor vogels, waardoor ze in alle rust op krachten kunnen komen tijdens hun lange tochten van het noorden naar het zuiden van de planeet en weer terug. Sommige soorten vliegen helemaal van het noorden van Groenland, Canada en Rusland via de Waddenzee naar het westen en zuiden van Afrika, zoals de Bissagoseilanden in Guinee-Bissau en Banc d’Arguin in Mauritanië.

    Wist je dat…

    De Waddenzee niet alleen belangrijk is voor de biodiversiteit in Nederland, Duitsland en Denemarken? De Waddenzee is belangrijk voor een groot deel van de wereld! 

    Behoud van de Waddenzee

    Vanwege deze geologische, ecologische en biologische processen en de grote biodiversiteit en -massa vindt UNESCO dat de Waddenzee beschermd moet worden. Daar zijn wij het roerend mee eens. De Waddenzee is ontzettend belangrijk. Niet alleen op zichzelf, maar ook omdat heel veel soorten en gebieden op andere plekken op aarde van dit gebied afhankelijk zijn. Daarbovenop is aandacht voor geologische, biologische en ecologische processen, en biodiversiteit voor iedereen belangrijk. Het bestaan van iedereen op de wereld is er namelijk afhankelijk van. Toch wordt de Waddenzee nog altijd op verschillende manieren bedreigd. Daarom zetten wij ons in voor een gezonde en duurzame toekomst voor de Waddenzee.

    Bronnen:
    Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Waddenzee: Uitzonderlijke Universele Waarden (OUVs). 2019.
    Wadden Sea World Heritage. One Wadden Sea: One Global Heritage.


    Op deze pagina

    Lees verder

    Lees verder

    Zeehondenvirus

    Kennisinstituut

    Zeehonden kunnen, net als mensen, ziek worden van virussen. Sommige virussen maken zeehonden tijdelijk ziek. Maar een aantal kan ook dodelijk zijn. In het centrum doen wij onderzoek naar virussen die zeehonden bij zich dragen. En waar mogelijk, proberen we ze te bestrijden.

    Bekijk ook

    • Zeehondenvirusuitbraak

    • Vele dode zeehonden door zeehondenvirus

    • Uitbraak zeehondenvirus

    • Monster afnemen bij zeehond

    Het zeehondenvirus

    Een van de meest dodelijke virussen is het Phocine Distemper Virus (PDV). Dit virus wordt ook wel het zeehondenvirus genoemd. Dit virus is enorm besmettelijk. Het wordt overgedragen wanneer dieren in contact komen met elkaar of door virusdruppeltjes die in de lucht zweven.  

    Symptomen van het zeehondenvirus

    Zeehonden die besmet zijn, krijgen symptomen als een zware ademhaling, hoesten, koorts en problemen met hun zenuwstelsel. Ook zijn ze gevoeliger voor het oplopen van andere ontstekingen. Uiteindelijk kan dit virus ervoor zorgen dat de zeehond overlijdt.

    Virusuitbraak

    Het zeehondenvirus zorgde in 1988 en 2002 voor een enorme sterfte onder zeehonden. In 1988 overleed meer dan de helft van de Nederlandse populatie. Toen was nog niet bekend wat de doodsoorzaak was. Lenie ’t Hart vroeg viroloog Ab Osterhaus om dit te onderzoeken. Hij ontdekte toen het Phoca Distemper virus.

    In 2002 sloeg het virus opnieuw toe. Toen stierf weer bijna de helft van de zeehonden in Nederland. De zeehonden die aanspoelden werden van het strand gehaald en naar een fabriekshal in Groningen gebracht. Ruim 1200 dode zeehonden werden namens het Zeehondencentrum onderzocht naar de doodsoorzaak. Het leek erop dat dit virus in een tijdsperiode van vijftien jaar opnieuw terugkwam. Dit betekent dat er een kans is dat in de toekomst weer een virusuitbraak komt.

    Wist je dat…

    Wist je dat zeehondenpups tot wel 8 uur alleen kunnen liggen zonder dat dat nadelige gevolgen heeft? Dit is een stuk langer dan dat eerst gedacht werd. Hier kwamen we achter dankzij een twee jaar durend wetenschappelijk onderzoek, genaamd het Dollardproject.

    Vinger aan de pols

    We vinden het belangrijk om in de gaten te houden hoe het met de zeehonden gaat. Dit onderzoeken we door van elke opgevangen zeehond bloed- en speeksel af te nemen. Dan kijken we of daar virusdeeltjes inzitten. Zo houden we de gezondheid van de populatie zeehonden in de Waddenzee in de gaten. En bereiden we ons voor op een mogelijk nieuwe virusuitbraak. 

    Kijk hieronder naar een mini-documentaire over hoe wij vanuit het centrum een virusuitbraak in de Waddenzee in de gaten houden.


    Op deze pagina

    Lees verder

    Lees verder